Wanneer ben je verslaafd?
Het is steeds lastiger om te weten wanneer je verslaafd bent. Want zowel het gebruik van bepaalde middelen zoals alcohol of drugs als bepaald verslavend gedrag, zijn zo geïntegreerd in onze samenleving dat ze als ‘normaal’ gezien worden. Een verslaving begint daarom ook vaak onschuldig, maar kan na verloop van tijd grote gevolgen hebben voor je lichaam én je omgeving.
Wat is een verslaving?
Een verslaving kenmerkt zich door lichamelijke of geestelijke afhankelijkheid en de drang tot herhaling. Dit komt doordat de beloning die je ervaart vaak maar van korte duur is. Hierdoor ga je steeds vaker verlangen naar je verslaving en word je er nog meer afhankelijk van. Vaak weet je dat wat je doet niet goed voor je is, maar toch kun je er niet mee stoppen. Je leven wordt beheerst door je verslaving en zonder, kun je niet meer goed functioneren.
Hoe werkt verslaving?
Bij zowel een middelen- als een gedragsverslaving spelen je hersenen een grote rol. De beloning die je bij je verslaving ervaart wordt namelijk veroorzaakt door dopamine, ook wel het gelukshormoon genoemd. Hierdoor legt je brein een verbinding tussen je verslaving en dat fijne gevoel, waardoor een sterk verlangen ontstaat naar een bepaald middel of gedrag. Daarnaast speelt gewenning ook vaak een rol in de ontwikkeling van je verslaving: na verloop van tijd moet je namelijk meer gaan gebruiken – of vaker bepaald gedrag vertonen – om dezelfde beloning te krijgen. Hierdoor word je ongemerkt afhankelijk van je verslaving en is het moeilijk om te stoppen.
Hoe ontstaat verslaving?
Een verslaving kan op verschillende manieren ontstaan en is afhankelijk van zowel persoonlijke als sociale factoren. Daarnaast is ieder mens en ieder leven uniek, waardoor er niet één oorzaak is die voor iedereen geldt. Iedere verslaving kan een andere oorzaak hebben.
Risicofactoren die de kans op een verslaving vergroten:
- Een verslaving kan ontstaan door erfelijkheid: bij 40 tot 60% van de mensen met een verslaving komt verslaving vaker voor binnen de familie
- Ingrijpende gebeurtenissen tijdens je jeugd of je opvoeding spelen een rol
- Je milieu of je sociale omgeving kan het ontstaan van een verslaving stimuleren of juist remmen. Zo loopt iemand met een steunend sociaal netwerk vaak minder risico om verslaafd te raken.
Daarnaast is het ontstaan van een verslaving ook afhankelijk van de middelen die je gebruikt of het gedrag dat je vertoont. Zo is heroïne veel verslavender dan Cannabis. En gokken is vaak verslavender dan shoppen. Dit heeft vooral te maken met de beloning die je ervaart in je hersenen: hoe sterker de beloning, hoe groter de kans dat je verslaafd raakt.
Hoe herken je een verslaving?
Het is lastig om een verslaving te herkennen bij iemand anders. Want niet iedereen die cannabis rookt of gokt heeft meteen een verslaving. Daarnaast is er geen vaste regel die bepaalt wat overmatig gebruik precies inhoudt. Heb je het idee dat iemand een verslaving heeft en heb je die persoon hierop aangesproken? Dan is de kans groot dat hij of zij ontkent. Dit kan onbewust zijn, maar vaak proberen mensen met een verslaving hun problemen bewust te verbergen.
Hier herken je een verslaving aan:
- Afwijkend gedrag
- Niet of moeilijk nakomen van afspraken
- Problemen in relaties met anderen
- Geldproblemen
- Wisselende stemming (negatief of zelfs depressief)
- Nerveus, angstig of afwezig gedrag
- Vergeetachtig of verward
- Minder verzorgd uiterlijk
- Slechte eetgewoontes waardoor iemand veel aankomt of afvalt
- Ontwenningsverschijnselen zoals trillen, zweten, slapeloosheid, rusteloosheid
Herken jij een of meerdere van bovenstaande kenmerken bij jezelf of iemand anders? Dan raden we je aan om professionele hulp te zoeken. Want hoe langer je wacht met het vragen om hulp, hoe moeilijker het wordt om het verslavingspatroon te doorbreken. Daarnaast kun je last krijgen van ernstige lichamelijke en mentale klachten.
Ben ik verslaafd?
Bij Reconext GGZ geloven we niet dat jouw identiteit verbonden is aan je verslaving: je bent niet verslaafd, maar je hebt een verslaving. Daarnaast is ook onze behandelmethode anders dan andere. Wij richten ons namelijk niet alleen op theorie, maar ook op praktijk. Niet achteroverleunen, maar doen. Onze behandelsetting? Soms binnen, maar het liefst buiten in de natuur!